EN ISO 14119
EN ISO 14119 blokkeerinrichtingen gekoppeld aan afschermingen
De EN ISO 14119 beschrijft de ontwerpvoorschriften voor het minimaliseren van overbruggingsmogelijkheden van veiligheidsschakelaars.
De Europese Machinerichtlijn eist dat machines worden uitgerust met veiligheidscomponenten, zoals veiligheidsschakelaars en blokkeerinrichtingen.
De NEN/EN/ISO 14119:2013 vereist daarnaast ook dat machines zo ontworpen worden dat de motivatie voor het omzeilen van deze veiligheidsmechanismen wordt geminimaliseerd. Dit is een toevoeging op de vereisten van de ISO 1200’s waarin staat dat er rekening gehouden moet worden met de mogelijkheid tot het overbruggen van veiligheidsvoorzieningen in de risicobeoordeling.
De ISO 14119 beschrijft 4 stappen om te voorkomen dat veiligheidsschakelaars en blokkeervoorzieningen worden omzeilt of overbrugd op een naar redelijkheid te voorziene manier.
De eerste stap is het implementeren van de basismaatregelen, zoals beschreven in paragraaf 4 van de ISO 14119 – Vereisten voor het ontwerp en de installatie van veiligheidsinrichtingen met en zonder vergrendeling. Hierin staat dat Type 3 veiligheidscomponenten (contactloze veiligheidsschakelaars zonder codering) alleen kunnen worden ingezet als redelijkerwijs te verwachten is dat deze niet worden overbrugd of gemanipuleerd.
Geen motivatie voor manipulatie of overbrugging?
Als na de implementatie van deze basismaatregelen blijkt dat er geen motivatie voor manipulatie of overbrugging is, zijn aanvullende vereisten niet nodig. Als blijkt dat motivatie hiervoor wel degelijk voorzienbaar blijft, is de volgende stap na te gaan of deze kan worden geëlimineerd of geminimaliseerd. Dit kan door ontwerpmaatregelen of alternatieve methoden. In het laatste geval kunnen dit speciale modi zijn voor het instellen, wisselen van gereedschappen, foutopsporing, onderhoud of procesobservatie.
Als de motivatie kan worden weggenomen of geminimaliseerd, zijn aanvullende maatregelen niet vereist. Ten slotte, als de motivatie voor manipulatie of overbrugging nog steeds te voorzien is, zijn aanvullende maatregelen vereist.
De volgende 4 stappen zijn belangrijk en de moeite waard om opnieuw te bekijken, dit keer als een stroomschema:
Aanvullende maatregelen
Als de motivatie voor overbrugging en/of manipulatie niet kan worden weggenomen, vereist ISO 14119 dat aanvullende maatregelen dienen te worden genomen om zo het risico op overbrugging van veiligheidsschakelaars zoveel mogelijk te minimaliseren.
Deze aanvullende maatregelen zijn als volgt onderverdeeld:
- Toegang tot de veiligheidsschakelaars voorkomen door montage buiten bereik of achter de afscherming;
- Voorkomen van het vervangen van bedientongen (actuators), door bijvoorbeeld het gebruik van unieke gecodeerde bedientongen;
- Gebruik van niet-verwijderbare bevestigingen om te voorkomen dat veiligheidsschakelaars en bedientongen worden verwijderd;
- Een controlesysteem gebruiken om vergrendelingen te bewaken om zo correcte werking te garanderen.
Ondersteuning nodig?
Vraag het onze specialisten.
Waarom zou een operator een veiligheidsschakelaar willen omzeilen?
Motivatie tot manipulatie is een belangrijk onderwerp geweest om de ISO14119 opnieuw te formuleren met aanzienlijke nadruk op aanvullende maatregelen om manipulatie te voorkomen.
De huidige norm definieert niet-verwijderbare bedientongen en sluit het gebruik van veiligheidsschroeven uit. Er zijn aanzienlijke inspanningen geleverd om de bestaande tabel met eisen te verbeteren, maar de nadruk blijft liggen op aanvullende maatregelen en niet op het aanpakken van het onderliggende probleem – waarom zou een operator een veiligheidsschakelaar willen omzeilen?
Bij het overwegen van aanvullende maatregelen is het essentieel om de vierstappenbenadering te volgen, rekening houdend met de volgende essentiële vraag: “Bestaat er motivatie om te voor overbrugging of manipulatie?” Als deze niet bestaat of kan worden geëlimineerd, zijn er geen aanvullende methoden nodig.
De realiteit is echter dat de motivatie tot manipulatie tijdens de risicobeoordeling moet worden geëlimineerd niet alleen leen veiligere werkomgeving kan bieden, maar ook kan leiden tot productiviteitswinst. Wanneer de nadruk alleen wordt gelegd op het moeilijker maken om veiligheidsschakelaars te “verslaan”, verdwijnt het probleem niet maar bestrijdt met enkel de symptomen.
