Het voorkomen van insluiting
Voorkom een onbedoelde herstart en opsluiting in een gevaarlijk afgeschermd gebied.
Insluitingsgevaar, een vaak voorkomende term in de machineveiligheid industrie. Maar wat is insluitingsgevaar? En hoe voorkom je het?
Insluitingsgevaar is wanneer een persoon zich samen met een machine in een beveiligd gebied bevindt tijdens het starten of resetten van de machine. Het klinkt misschien logisch, om geen gevaarlijke machines aan te zetten wanneer je collega zich in de buurt van deze machine bevindt. Maar er is niet altijd onbelemmerd zicht binnen beveiligde en afgeschermde gebieden vanaf het start of reset apparaat, hierdoor kunnen werknemers onopgemerkt blijven of over het hoofd worden gezien.
ISO 102018-2 Robots and Robotic Devices
Methodes voor het voorkomen van insluiting
Beveilig een afgeschermd gebied tegen insluiting

Aanwezigheidsdetectie
Radarscanner voor inloop en persoondetectie in de afgeschermde zone
Insluitingsbeveiliging voor lichtschermen zorgt ervoor dat de stralen van een lichtscherm onderbroken blijven zolang een operator in de beveiligde zone aanwezig is.
Vergrendeling in de open positie
Voorkom het sluiten van de deur met insluitingsbeveiliging voor deuren
Het gebruik van aanwezigheidsdetectie
Daarom is het belangrijk om in eerste instantie altijd te proberen om opsluiting te voorkomen. Als het creëren van een onbelemmerd zicht niet mogelijk is, kan dit worden gedaan met behulp van aanwezigheidsdetectie door middel van het gebruik van een laserscanner, drukmatten of radar beveiliging. Dit is in de praktijk echter vaak moeilijk haalbaar door bijvoorbeeld de externe omgevingsfactoren of het feit dat veel optische veiligheidssensoren niet voldoen aan het vereiste veiligheidsniveau.
Paragraaf 5.6.3.4 uit ISO 102018-2 Robots and Robotic Devices stelt het volgende:
“Om te garanderen dat niemand zich in de beveiligde ruimte bevindt vóór het starten/resetten, gebruikt u de eerste haalbare optie uit de volgende opsomming”
- Onbelemmerd zicht
- Aanwezigheidsdetectie
- Isolatie & vergrendeling
- Vergrendeling in open positie
- Tijdbeperkende reset-apparaten
- Audiovisuele pre-reset
Isolatie & vergrendeling zorgt voor een langere stilstand van de machine
Als aanwezigheidsdetectie geen optie is moet er dus naar andere opties worden gekeken. Zoals de energiebronnen isoleren en vergrendelen. Dit kan door gebruik te maken van Lockout-Tagout-Tryout (LOTOTO). LOTOTO kan een onbedoelde herstart voorkomen, maar i.p.v. enkel het schakelen van de veiligheidscontacten dient de volledige hoofdstroom te worden geïsoleerd, en vergrendeld met een veiligheidshangslot door iedere operator in de zone.
LOTOTO wordt daardoor met name toegepast tijdens onderhoudswerkzaamheden, omdat de machine dan te lang stilstaat voor kortstondige inspectie- en schoonmaakwerkzaamheden. Een ander nadeel van LOTO is dat het niet dwangmatig maar een volledig procedurele manier van veiligheid is, waarbij eenvoudig fouten kunnen worden gemaakt.
Insluitingsbeveiliging
Het plaatsen van insluitingsbeveiliging op de toegangsdeuren zorgt ervoor dat deze kunnen worden vergrendeld in de open positie wanneer iemand zich in het beveiligde gebied bevindt. Deze insluitingsbeveiliging zorgt ervoor dat de veiligheidscontacten van de geplaatste veiligheidsschakelaar niet geschakeld en herstart kan worden. Deze beveiliging moet dus ook enkel ontgrendelt kunnen worden door de persoon die zich in de beveiligde zone bevindt en de werkzaamheden uitvoert. Dit wordt gedaan door gebruik te maken van een veiligheidssleutel welke de werknemer uit de vergrendeling haalt en meeneemt het afgeschermde gebied in.
Het is ook mogelijk om maatregelen te treffen tegen insluiting binnen de afgeschermde zone. Dit kan worden gedaan met een tijdbeperkend reset apparaat. Hiermee wordt voorkomen dat de machine niet herstart of gereset kan worden vanuit buiten de beveiligde zone. Deze pre-reset geeft bij activering de operator de middels een geprogrammeerde vertraging de mogelijkheid te beveiligde zone te verlaten.
Extra hulpmiddel, een signaallamp
Als laatste is er nog de mogelijk om gebruik te maken van een audiovisuele pre-reset zoals een signaallamp met sirene. Deze geeft aan wanneer de machine ingeschakeld wordt en geeft de operator de kans om het gebied op tijd te verlaten. Deze oplossing is echter op zichzelf niet heel effectief, maar kan wel goed worden gebruikt als extra hulpmiddel om de kans op insluiting te voorkomen.
Met al deze beschikbare oplossingen moet insluiting in een beveiligde zone zeker voorkomen kunnen worden. Welke maatregelen er nodig zijn voor uw situatie hangt af van de risicoanalyse en het veiligheidsniveau dat moet worden behaald.
Als u vragen heeft of graag advies wilt van een van onze safety expert staan zijn altijd voor u klaar. Wij hebben tevens een assortiment insluitingsbeveiliging voor deuren en lichtschermen beschikbaar in onze webshop www.machinesafety-shop.com.
Toegepaste producten in dit praktijkvoorbeeld:
Insluitbeveiliging
Mechanische beveiliging tegen het insluiten van personen in zones.
Lockout-Tagout
Lockout-Tagout materiaal voor veilig onderhoud aan machines.