Een veiligheidsschakelaar aansturen door de PLC of een veiligheids-besturing?
Het selecteren van de juiste veiligheidsschakelaar en vergrendeling voor machines en apparatuur is essentieel om de veiligheid van operators en omgeving te waarborgen. Er wordt vaak gediscussieerd over de aansturing van de vergrendeling, met de vraag of dit moet gebeuren vanuit de standaard PLC of met een veiligheidssysteem zoals een veiligheids-PLC of veiligheidsrelais. In deze tekst bespreken we de rol van de risicobeoordeling bij het selecteren van de juiste veiligheidsschakelaar, de noodzaak van een aparte veiligheidsfunctie voor de vergrendeling, en hoe het benodigde veiligheidsniveau uiteindelijk de aansturing bepaalt.
De rol van de Risico beoordeling
Standaard PLC of veiligheidsbesturing?
Een veiligheidsschakelaar aansturen door de PLC of een veiligheids-besturing. Er wordt regelmatig gediscussieerd over de aansturing van de vergrendeling van een schakelaar. Kan dit vanuit de standaard PLC of moet dit met een veiligheidssysteem zoals een veiligheids-PLC of veiligheidsrelais?
Risicobeoordeling Bij het selecteren van de juiste veiligheidsschakelaar is een van de eerste vragen die je moet stellen: Is een vergrendeling noodzakelijk? Dit is afhankelijk van de risicobeoordeling, het is dus belangrijk deze altijd eerst op te stellen. Er kunnen verschillende redenen zijn dat een veiligheidsvergrendeling noodzakelijk is. Bijvoorbeeld wanneer een operator de mogelijkheid heeft eerder bij het gevaar te zijn dan dat het gevaar kan worden weggenomen. Er kan in deze situatie een veiligheidsschakelaar met vergrendeling worden gebruikt om de bewegingen van bijvoorbeeld een menger, zaagbladen of hydraulische persen te stoppen voordat de operator bij het gevaar is. Ook als uit de risicobeoordeling blijkt dat een vergrendeling niet noodzakelijk is, kan er nog steeds voor worden gekozen om te vergrendelen. Dit kan bijvoorbeeld worden gedaan om het werkproces te bevorderen. In dit geval hoeft de vergrendeling niet fail-safe te zijn en kan de machine op een gewenst moment tot stilstand gebracht worden met een procesvergrendeling, zodat het na het uitvoeren van onderhoud of een andere handeling weer snel kan worden opgestart zonder storingen of verlies van materialen in het productieproces.
Besturing vanuit de PLC geeft laag veiligheidsniveau Maar nu komen we terug bij de vraag; is het beter om de vergrendeling te besturen vanuit de standaard PLC of met een veiligheidssysteem? Het probleem bij het aansturen vanuit de standaard PLC is dat er enkel een zeer laag veiligheidsniveau zoals Performance Level (PL: ISO 13849-1) of Safety Integrity Level (SIL: IEC 62061) aan kan worden gekoppeld.
2 Veiligheidsfuncties = 2 Veiligheidsniveaus Volgens ISO 14119:2013 artikel 8.4 is de vergrendeling in de schakelaar een aparte veiligheidsfunctie. Om een hoger veiligheidsniveau te kunnen garanderen, moet naast de veiligheidsschakelaar ook de vergrendeling een veiligheidsniveau worden toegewezen. Op het moment dat de schakelaar is voorzien van een vergrendeling heeft hij twee functies: het openen van de deur waarbij de machine wordt uitgeschakeld en het vergrendelen van de deur na de aanvraag om de bediener te laten wachten totdat de machine stil staat.
Het veiligheidsniveau bepaald de aansturing De manier van aansturing wordt dus uiteindelijk bepaald door het benodigde veiligheidsniveau. De kans dat de veiligheidsschakelaar en de vergrendeling tegelijkertijd falen is uiterst klein. In veel gevallen zal het veiligheidsniveau van de vergrendeling lager zijn dan het veiligheidsniveau van de schakelaar, omdat de kans op gelijktijdig falen van zowel de veiligheidsschakelaar als de vergrendeling uiterst klein is.
Risicobeoordeling Bij het selecteren van de juiste veiligheidsschakelaar is een van de eerste vragen die je moet stellen: Is een vergrendeling noodzakelijk? Dit is afhankelijk van de risicobeoordeling, het is dus belangrijk deze altijd eerst op te stellen. Er kunnen verschillende redenen zijn dat een veiligheidsvergrendeling noodzakelijk is. Bijvoorbeeld wanneer een operator de mogelijkheid heeft eerder bij het gevaar te zijn dan dat het gevaar kan worden weggenomen. Er kan in deze situatie een veiligheidsschakelaar met vergrendeling worden gebruikt om de bewegingen van bijvoorbeeld een menger, zaagbladen of hydraulische persen te stoppen voordat de operator bij het gevaar is. Ook als uit de risicobeoordeling blijkt dat een vergrendeling niet noodzakelijk is, kan er nog steeds voor worden gekozen om te vergrendelen. Dit kan bijvoorbeeld worden gedaan om het werkproces te bevorderen. In dit geval hoeft de vergrendeling niet fail-safe te zijn en kan de machine op een gewenst moment tot stilstand gebracht worden met een procesvergrendeling, zodat het na het uitvoeren van onderhoud of een andere handeling weer snel kan worden opgestart zonder storingen of verlies van materialen in het productieproces.
Besturing vanuit de PLC geeft laag veiligheidsniveau Maar nu komen we terug bij de vraag; is het beter om de vergrendeling te besturen vanuit de standaard PLC of met een veiligheidssysteem? Het probleem bij het aansturen vanuit de standaard PLC is dat er enkel een zeer laag veiligheidsniveau zoals Performance Level (PL: ISO 13849-1) of Safety Integrity Level (SIL: IEC 62061) aan kan worden gekoppeld.
2 Veiligheidsfuncties = 2 Veiligheidsniveaus Volgens ISO 14119:2013 artikel 8.4 is de vergrendeling in de schakelaar een aparte veiligheidsfunctie. Om een hoger veiligheidsniveau te kunnen garanderen, moet naast de veiligheidsschakelaar ook de vergrendeling een veiligheidsniveau worden toegewezen. Op het moment dat de schakelaar is voorzien van een vergrendeling heeft hij twee functies: het openen van de deur waarbij de machine wordt uitgeschakeld en het vergrendelen van de deur na de aanvraag om de bediener te laten wachten totdat de machine stil staat.
Het veiligheidsniveau bepaald de aansturing De manier van aansturing wordt dus uiteindelijk bepaald door het benodigde veiligheidsniveau. De kans dat de veiligheidsschakelaar en de vergrendeling tegelijkertijd falen is uiterst klein. In veel gevallen zal het veiligheidsniveau van de vergrendeling lager zijn dan het veiligheidsniveau van de schakelaar, omdat de kans op gelijktijdig falen van zowel de veiligheidsschakelaar als de vergrendeling uiterst klein is.
