Hoe kiest u de juiste onderdelen voor machinebeveiliging

Op het eerste gezicht lijkt fysieke afscherming de meest eenvoudige optie: Machinehekwerk kan helpen de footprint van de productieruimte te beperken, de operator tegen gevaren beschermen en voorkomt dat materiaal buiten de afgeschermde zone kan komen. Het is echter niet zo eenvoudig als gewoon wat hekwerk aan te schaffen en deze rond de machine plaatsen.

Machineafscherming met behulp van ISO 14120 en IS0 12100

IS0 14120 (2015) Veiligheid van machines – Afschermingen – Algemene eisen voor ontwerp en constructie van vaste en beweegbare afschermingen. Deze norm beschrijf de algemene eisen voor het ontwerp, de constructie en de selectie van afschermingen die bedoeld zijn om personen te beschermen tegen mechanische gevaren.

De gehele risico-inventarisatie moet echter in overeenstemming zijn met ISO 12100 (2010) Algemene beginselen voor ontwerp – Risicobeoordeling en risicobeperking. Deze norm leidt de lezer door het risicobeoordelingsproces en de selectie van juiste beveiligingsoplossingen.

Als uit de risicobeoordeling (RI&E) blijkt dat fysieke afschermingen moet worden toegepast, dan beschrijf ISO 12100 de volgende categorieën:

• Vaste afscherming
• Beweegbare afscherming
• Verstelbare afscherming
• Afscherming met vergrendeling
• Afscherming met veiligheidsvergrendeling
• Afscherming met vergrendeling en startfunctie.

Deze worden allemaal gedefinieerd in ISO 12100 en hun toepassing worden beschreven in ISO 14120.

Wat zijn vergrendelbare afschermingen?
Vergrendelbare afscherming is afscherming dat aan de volgende voorwaarden moet voldoen:

• De machine geïsoleerd is totdat een afscherming gesloten is.
• Een stopcommando gegeven wordt als de afscherming wordt geopend terwijl de machine in werking is
• Toestaan dat gevaarlijke functies enkel werken wanneer de afscherming gesloten is.

De stopopdracht die door bij een vergrendelde afscherming wordt gegenereerd door bijvoorbeeld een veiligheidsschakelaar, kan worden voorzien van lock out-tagout (LOTO), aangezien deze hangsloten mechanisch kunnen verhinderen dat de afscherming wordt gesloten en de machine start.

Impact testen van afscherming
Een vaak vergeten onderdeel bij de selectie van afschermingen is het testen van de inslagkracht. De afscherming moet ervoor zorgen dat een operator de afgeschermde ruimte niet van buitenaf kan betreden tot het veilig is en dat operators die buiten de afgeschermde zone staan, worden beschermd tegen het losraken of wegschieten van onderdelen. 

Voor uw gemoedsrust moet de afscherming niet alleen bestand zijn tegen algemene slijtage, maar ook tegen schokken en trillingen  van apparatuur, zoals vorkheftrucks die door de installatie rijden, zonder dat de veiligheid van de machine in het gedrang komt.

De nieuwe bijlagen (B en C) van ISO 14120, die een methodologie bevatten voor zowel projectiel- als slingertests, bieden duiding voor zowel fabrikanten als eindgebruikers. Hoewel ISO14120 vergrendelingsinrichtingen uitdrukkelijk van zijn toepassingsgebied uitsluit, is het moeilijk voor te stellen dat dergelijke veiligheidsinrichtingen zouden worden aangebracht die niet dezelfde tests kunnen doorstaan. Een vergrendelingsvoorziening als onderdeel van de vergrendelde afscherming mag dan ook niet de zwakke schakel zijn bij een impact.

Voorbeeld: 1600J Impact test Fortress amGard Pro veiligheidsschakelaar met Troax ST30 machineafscherming (voorzien van USP montagebeugels).